Gemeenten vangen meestal de problemen op voor onverzekerden. Vooral burgers met schulden bezitten vaak geen schade- en uitvaartverzekeringen. Want door geldnood zetten zijzelf of hun verzekeraar de verzekering stop. Omdat een groeiende groep Nederlanders onverzekerd is ontstaat een fors probleem voor gemeenten. Het is tijd om in te grijpen.
Lage verzekeringsgraad, grote gevolgen
Tijdens een grote portiekbrand in Vlaardingen moesten 27 gezinnen hun huis uit en vijftien werden dakloos. Het bleek dat er maar 4 gezinnen een inboedelverzekering hadden om het verlies aan bezittingen op te vangen. Dit is een verzekeringsgraad van slechts vijftien procent, wat bijzonder laag is. De kans op zo’n gebeurtenis is gelukkig laag, maar als het voorkomt, dan zijn de gevolgen vergaand. Zo’n verhaal is ook te lezen in de Volkskrant van 16 oktober 2018. Het was een portret van een vrouw waarvan de bovenverdieping afbrandde, terwijl ze geen inboedelverzekering had. Mede als gevolg hiervan belandde ze op straat.
Voorbeeld: Haagse wijken
In de wijken Escamp, Moerwijk en Schilderswijk in Den Haag komen veel schulden voor. Als Casemanager helpen Bart Jansen en Ilona Chin deze mensen. Ze zien veel onverzekerde mensen. De kans op een brand, inbraak of overlijden is beperkt. Maar als het gebeurt, dan heeft dit grote gevolgen. Zij zien verschillende oorzaken.
Ten eerste blijkt dat kennis over verzekeren ontbreekt. Mensen weten vaak niet wat het inhoudt, snappen de gevolgen niet en leven in het hier en nu.
Ten tweede worden sociaal kwetsbare mensen en mensen met een strafblad moeilijk geaccepteerd door verzekeraars. Als het misgaat helpen Ilona en Bart om hun weg te vinden in het woud van instanties. Mensen weten vaak niet hoe ze een claim moeten indienen.
Gelukkig is er dan ook de stichting Salvage die namens de verzekeraars eerste hulp verricht. En er zijn fondsen in Den Haag die mensen in nood helpen. Daarnaast bestaat de mogelijkheid van bijzondere bijstand. In het geval van uitvaart helpt de gemeente wanneer er geen nabestaanden zijn die de uitvaart betalen.
Forse verschillen tussen soorten verzekeringen
Niet alle verzekeringen vertonen dezelfde dynamiek. Mensen betalen hun autoverzekering langer door, omdat bij een royement een directe boete volgt van het RDW. De Zorgverzekering is daarentegen de eerste verzekering die mensen niet meer betalen. Mede als gevolg hiervan zaten in 2017 maar liefst 277.000 Nederlanders in de zogenaamde wanbetalersregeling.
En dan hebben we nog de uitvaartverzekeringen. Veel mensen schrappen deze, terwijl mensen met schulden misschien wel degenen zijn die deze verzekering het hardst nodig hebben. Het komt naar schatting duizenden malen per jaar voor dat er niemand is om de uitvaart te betalen. In dat geval verzorgt de gemeente de uitvaart op haar eigen voorwaarden. Een onwenselijk situatie, waardoor er veel behoefte is aan goede uitvaartverzekeringen voor deze groep.
Voorkom dat gemeente de rekening betaalt
Als we weten dat de economie niet nog beter gaat worden dan zijn er gerichte oplossingen nodig om verdere verslechtering van de verzekeringsgraad te voorkomen. Want de gemeente betaalt in veel gevallen de rekening voor het ontbreken van verzekeringen bij haar burgers.
Daarom zijn de volgende drie acties nodig:
- Opleiden van mensen met schulden en ook hun hulpverleners. Er is goede informatie nodig over het belang van verzekeringen voor mensen in achterstandswijken en bij mensen met schulden.
- Samenwerking zoeken met verzekeraars voor mogelijkheden om collectief te verzekeren. Bij zorgverzekeringen is dat al normaal. Maar wellicht zijn er ook mogelijkheden voor inboedel en brandverzekeringen
- Het is ook wenselijk dat gemeenten en schadeverzekeraars samenwerken op het gebied van vroegsignalering. Wanneer mensen hun verzekeringen niet meer kunnen betalen, dan is preventieve doorverwijzing naar schuldhulpverlening op zijn plek.