Met het ontstaan van de digitale gemeente staan we aan de vooravond van grote veranderingen. Want door de digitale transformatie veranderen processen, middelen, mensen en hele organisaties. De innovatie brengt talloos veel mogelijkheden met zich mee en tegelijk ook risico’s. Samen met alle leden van GemeentenNL inventariseren we wat er op ons afkomt in de digitale gemeente en wat dit voor ons betekent.
Middelen in de digitale gemeente
Kees Groeneveld is directeur van eSpecialisten/eData, een bedrijf dat praktisch toepasbare innovatieve ontwikkelingen verzorgt voor gemeenten. We vragen hem welke middelen de toekomstige digitale gemeente zal gebruiken.
Wat versta je eigenlijk onder een digitale gemeente, hoe ziet die eruit?
Groeneveld: “De digitale gemeente is een overheid die zo eenvoudig als mogelijk laagdrempelig digitaal communiceert met haar burgers en ondernemers, waarbij informatie niet dubbel uitgevraagd wordt. De burger en ondernemer hebben te allen tijde inzage in welke gegevens van hem vastliggen en welke organisaties van deze gegevens gebruik maken en wat de voortgang is van bepaalde processen hem betreffende.”
Welke digitale middelen gebruiken gemeenten op dit moment vooral en waarom is dat eigenlijk zo?
Groeneveld: “Gemeenten hebben tussen de 100 en meer dan 1.000 verschillende soorten informatiesystemen. Het is soms een enorme opgave om informatie in samenhang over bepaalde personen, objecten of zaken te kunnen ontsluiten. Steeds meer gemeenten gebruiken eData oplossingen om bronnen te ontsluiten in één portaal functie, waardoor ze inzage hebben wat er van bepaalde personen, zaken of objecten vastligt. Daarnaast zien we de toepassing van het eAnonimiseren, waardoor gemeenten geautomatiseerd documenten kunnen anonimiseren voordat ze die delen met derden.”
Hoe zetten gemeenten deze middelen in?
Groeneveld: “Gemeenten zetten eData oplossingen in om informatie uit taakspecifieke applicaties en zaaksystemen met elkaar te verbinden en integraal te ontsluiten. Ook wordt in het kader van de Wet Open Overheid steeds meer gebruik gemaakt van één portaalfunctie voor zowel interne medewerkers als de burger en ondernemer die op zoek is naar informatie.
Is er ruimte of zijn er mogelijkheden voor andere, nieuwe digitale middelen die gemeenten nu nog niet inzetten?
Groeneveld: “De hoeveelheid data die verwerkt wordt binnen gemeenten, maar ook in ketens zoals de Jeugdzorg, gezondheidszorg, openbare orde en veiligheid, omgevingsinformatie en onderwijs neemt toe. Hierbij is het niet altijd duidelijk wie toegang heeft tot bepaalde gegevens. Het scherp sturen en bewaken van wie toegang zou moeten hebben is een verwaarloosd onderwerp. Gemeenten zullen meer dan ooit moeten monitoren of informatie in het kader van doelbinding wordt opgevraagd of niet. Ook het eAnonimiseren is nieuw. Voorheen gebeurde dit met de hand en nu vanwege de grote hoeveelheid steeds meer geautomatiseerd. Op basis van taaltechnologie (het herkennen van tekst en de tekst analyseren in zijn context) zorgt ervoor dat het anonimiseren geautomatiseerd kan gebeuren.
Een andere oplossing die steeds meer ingang vindt is het eWaarmerken van digitale informatie, feitelijk digitale informatie voorzien van een digitaal zegel waarmee te allen tijde vastgesteld kan worden van welke afzender de informatie afkomstig is en in hoeverre de informatie authentiek is. Belangrijk, omdat digitale informatie eenvoudig gemanipuleerd kan worden en dan wil je als ontvanger van informatie zekerheid hebben over de bron en de authenticiteit. “
Hoe kun je bewoners stimuleren om meer van de digitale middelen van gemeenten gebruik te maken?
Groeneveld: “Door het bieden van een portaalfunctie op een Google-achtige manier aan burgers en ondernemers. Zij kunnen (bijvoorbeeld na aanmelden met DigiD) daardoor zelf gegevens opvragen, zonder te hoeven na te denken waar die gegevens opgeslagen liggen of hoe er gemetadateerd is. Wat zij niet mogen zien in het kader van privacywetgeving / AVG wordt geanonimiseerd getoond.”
Het boek ontvangen
Dit interview verschijnt samen met meer artikelen en achtergronden in het e-book De Digitale Gemeente dat we met alle leden van GemeentenNL schrijven. Daarin maken we de verbinding tussen de veranderingen in de digitale gemeente en de wensen van inwoners. Klikt het nog voldoende?
GemeentenNL-leden ontvangen het boek automatisch. Ook ontvangen zij altijd direct bericht zodra een nieuw e-book, onderzoek, document, verslag of paper is toegevoegd aan de kennisbank die zij als lid gratis kunnen raadplegen.