Ons jeugdzorgstelsel kampt met fundamentele problemen. Dat is niet iets van de afgelopen tijd, het is iets waar we al decennialang over spreken. De hoeveelheid artikelen, evaluaties en brandbrieven die reppen over lange wachtlijsten, tekorten op de begroting en gezinnen in de knel zijn eindeloos. Evenals de goede voornemens om zaken ‘nu echt anders te regelen’. Ondertussen neemt de vraag naar jeugdzorg alleen maar toe (CBS).
Decentralisatie
De decentralisatie van de jeugdzorg, waarvan gehoopt werd dat het een transformatie van het systeem in gang zou brengen, heeft (nog) niet tot substantiële verbeteringen geleid. Dit is niet geheel onlogisch, als je bedenkt dat het gebouwd is op de fundamenten van een slecht werkend systeem. Veel efficiënter zou het zijn om weer terug te gaan naar de tekentafel en vanuit ‘de bedoeling’, bottom-up, een nieuw systeem te ontwerpen dat voldoet aan de behoefte van de huidige maatschappij.
“Geven de data die we nu ophalen ons nou echt een beeld over hoe het met onze jongeren gaat? “
Dat ‘dit zo niet werkt’, dat begrijpen we. Maar we kunnen wel nadenken over de elementen uit dat ideaalplaatje die we wel zouden kunnen toepassen. Zo kunnen gemeenten als ‘eindverantwoordelijke’, nadenken over een andere wijze van verantwoording. Een die minder gefocust is op financiën (uitgaven/budgetten) en meer ondersteunend is aan de maatschappelijke taak waar jeugdzorginstellingen voor staan. Want geven de data die we nu ophalen ons nou echt een beeld over hoe het met onze jongeren gaat? Of zien we voornamelijk hoeveel trajecten zijn ingezet en met welke duur? Maar wat zegt dan wel echt iets over de effectiviteit van onze zorg? En hoe kunnen we die informatie zo laagdrempelig mogelijk ophalen?
Lef en leiderschap
Een andere manier van verantwoorden vraagt om vertrouwen en om het durven loslaten van een stuk ‘schijnzekerheid’ waar het systeem nu vol van is. Het daagt je uit om in dialoog te gaan met professionals om op basis van het goede gesprek je ervan te verzekeren dat ze het juiste doen. Het vraagt dat je je faciliterend opstelt en niet meer streeft naar ‘zo min mogelijk’ en ‘zo kort mogelijk’, maar ‘zo lang als nodig is’ voor een gezin om op de rit te komen. Het vraagt ook dat je accepteert dat de wereld niet maakbaar is en dat er fouten gemaakt zullen worden en dingen mis zullen gaan. Maar als je je met elkaar kwetsbaar opstelt en hier van leert, is de kans dat dit in de toekomst voorkomen wordt groter dan als je de zaak administratief helemaal dichttimmert en het er nooit meer over hebt. Dit alles vraagt om lef en leidershap van mensen die het voortouw durven nemen en hier anderen in mee kunnen krijgen. En wie beter om die rol te vervullen dan de gemeente?
Samen Slim in het Sociaal Domein
Dit artikel is geschreven door Katherine Diaz, Coördinator van The Midfield, Fellow Jeugdhonk en adviseur governance. Zij is een van de panelleden van het event ‘Samen slim in het Sociaal Domein’ op donderdag 11 april 2019. Tijdens het event leer je hoe je de prestaties van jouw gemeente op het gebied van Jeugdzorg kunt helpen verbeteren. Je vergroot je kennis van nieuwe oplossingen en ontdekt hoe je met flexibiliteit, nieuwe vormen van samenwerking en digitalisering de Jeugdzorg efficiënter organiseert.