De leefwereld van jongeren, en daarmee de toekomst van onze gemeenten, verandert. Generatie Z of GenZ is geboren tussen 2000 en 2015 en is een maatschappelijk betrokken en technologisch vaardige groep, kijkt anders naar de plek waar ze wonen, werken en leven. Voor hen is een woning of een wijk veel meer dan alleen een functionele ruimte; het moet een betekenisvolle beleving zijn. Als je hier als gemeente op inspeelt, bouw je aan een toekomstbestendige, levendige en hechte gemeenschap. De sleutel hiervoor vind je in het omvormen van je standaardaanbod naar een waardevolle experience.
Meer beleving
De belangrijkste trend op het gebied van wonen, werken en leven is die van een product- naar een belevingseconomie. Een standaard dienst of product is niet meer genoeg. Zodra je iets ‘opleukt’ – door design, een goed verhaal of een sociale factor toe te voegen – krijgt het ineens veel meer waarde.
Voor jouw gemeente betekent dit een frisse blik op hoe je de openbare ruimte inricht, welk woningaanbod je stimuleert en hoe je maatschappelijke voorzieningen vormgeeft. Een park is dan niet zomaar een groenstrook, maar een dynamische ontmoetingsplek met ruimte voor sport, kunst en kleine evenementen. Een nieuwbouwwijk is geen verzameling stenen, maar een echte community met een eigen gezicht, deelmobiliteit en een gemeenschappelijke tuin. Deze focus op beleving is geen oppervlakkige trend, maar komt voort uit diepe wensen van de nieuwe generatie.
Trends als beleidskompas
Vier concrete trends bij Generatie Z geven je een kompas om de ontwikkeling van je gemeente richting te geven. De eerste is de versterkte sociale behoefte. GenZ zoekt elkaar bewust op en wil ‘anchoren’: vaste, fijne plekken hebben waar ze kunnen samenkomen, werken en ontspannen. Dit leidt direct tot een vraag naar goede, fysieke communities. Hier kun je als gemeente het verschil maken door multifunctionele openbare ruimtes te ontwerpen die uitnodigen tot verblijf, bijvoorbeeld met goed straatmeubilair en overal wifi. Binnen het Wonen-domein kun je woonconcepten met collectieve ruimtes stimuleren, zoals een gezamenlijke woonkamer of dakterras. Zo werk je niet alleen aan de woonopgave, maar versterk je ook de sociale cohesie en creëer je een levendigere, veiligere buurt.
Daaraan gekoppeld is de wens voor een aantrekkelijke omgeving. Een inspirerende omgeving, met meer dan alleen stenen, is een basisbehoefte. Elementen als groen, water en een ‘festival-gevoel’ maken een plek gewild. Door als gemeente consequent te investeren in kwalitatief groen en water, verhoog je niet alleen de verblijfskwaliteit, maar ook de vastgoedwaarde en het imago van je gemeente. Maak het daarnaast makkelijker om kleinschalige, lokale evenementen te organiseren. Dit alles zorgt voor een gezondere leefomgeving en een positieve vibe die mensen aantrekt.
De derde trend is de zoektocht naar ‘purpose‘ en betekenis. GenZ wil bijdragen aan een betere wereld en zoekt dit ook in hun leefomgeving. Duurzaamheid, circulariteit en maatschappelijke impact zijn voor hen vanzelfsprekend. Dit geeft je een krachtig instrument in handen. Communiceer helder over de ‘waarom’ achter je beleid. Leg uit wat de maatschappelijke winst is van die circulaire wijk of die nieuwe groenstructuur. Door zelf ambitieuze, duurzame eisen te stellen en sociale ondernemers te steunen, bouw je aan een authentieke identiteit die precies die bewoners en bedrijven aantrekt die je graag wilt hebben.
Tot slot wordt in onze digitale wereld de menselijke maat steeds belangrijker. Empathie, goed gastheerschap, humor en een goed verhaal zijn eigenschappen die technologie nooit kan vervangen. Hier ligt een enorme kans voor de relatie met je inwoners. Door te investeren in de vaardigheden van je medewerkers en inwoners als partners te benaderen in plaats van als ‘dossiers’, verhoog je het vertrouwen enorm. Dit leidt tot soepelere processen met veel minder weerstand, simpelweg omdat mensen zich gehoord en begrepen voelen.
Van inzicht naar realisatie
Natuurlijk is de weg van inzicht naar realisatie niet zonder hobbels. Je loopt ongetwijfeld aan tegen strakke budgetten en vastgeroeste regels. De oplossing ligt vaak in slim samenwerken en klein beginnen. Ga in co-creatie met ontwikkelaars, woningcorporaties en de community zelf aan de slag. Start met tijdelijke experimenten, het zogeheten ‘placemaking’, om de waarde van een idee aan te tonen voordat je grote budgetten vastlegt.
Een andere uitdaging zijn de soms tegenstrijdige belangen tussen generaties. Zorg dan voor een inclusief proces waarin je zoekt naar de gemene deler, want een veilige, groene en sociale buurt is een wens van bijna iedereen. En tot slot, voorkom dat je als gemeente geforceerd ‘hip’ probeert te zijn. De meest authentieke initiatieven komen van onderop. Jouw rol is niet die van regisseur, maar die van facilitator: maak ruimte, vereenvoudig regels en verbind de juiste mensen en ideeën met elkaar.
De toekomst
Door deze inzichten te vertalen naar je dagelijkse werk, kan jouw gemeente de omslag maken van een verzameling functionele plekken naar een netwerk van levendige, betekenisvolle communities. Dit is geen aanpassing aan een vluchtige trend, maar een fundamentele investering in de toekomst van je gemeente.