Het is net als met het ontwikkelen van software, stap(je)-evalueren-volgend stap(je).
Door de toegenomen digitalisering verandert de wereld om ons heen. En dat heeft ook gevolgen voor de gemeente. Voor haar dienstverlening, de processen, de mensen en voor veel meer. In de aanloop naar ons Digital Event vroegen wij het ICT-Coöperatief GemCloud naar hun visie op digitalisering. Waar zien zij de prioriteiten liggen? Hebben ze tips voor gemeenten? Met de beantwoording van de vragen probeert GemCloud inzicht te geven in het kader waarbinnen en de doelen waarop zij als publieke ondernemers hun inspanningen (ver)richten. GemCloud: “De antwoorden waren en zijn niet te geven zonder de vele inspirerende gesprekken met vertegenwoordigers van Nederlandse gemeenten.”
Waar zien jullie op dit moment de digitale prioriteiten bij gemeenten liggen en wat vinden jullie ervan dat die prioriteiten juist daar liggen?
Aandacht voor ICT is vooral gericht op de interne processen/bedrijfsvoering. Daarbij lijkt het erop dat deze aandacht vooral financieel gedreven is. Dat geldt overigens voor alles; de tekorten bepalen, en risico’s worden vermeden.
‘De agenda wordt in toenemende mate door externe omstandigheden bepaald’
Vertrekkend met deze constatering is het ontegenzeggelijk ook waar dat de agenda in toenemende mate door externe omstandigheden wordt bepaald. Daarbij zou je kunnen denken aan beleid dat in ‘Den Haag’ wordt en is gedefinieerd. Maar ook aan veranderende eisen en wensen van inwoners en bedrijven. Al dan niet veroorzaakt door beleid uit Den Haag.
Informatisering/digitalisering/ ICT (IDI) heeft vrijwel nergens de hoogste prioriteit. Ook omdat de totale omvang en het belang niet, of in onvoldoende mate, zichtbaar is op en in de begroting. Er zijn er die beweren dat dit aan het veranderen is en dat een ‘kanteling’ nodig is. Een meer centrale plaats van IDI in beleidsontwikkeling, -uitvoering en verantwoording gekoppeld aan een ‘state of the art’ applicatielandschap, heeft noodzakelijkerwijs tot gevolg dat de informatiehuishouding drastisch moet veranderen, verbeteren en innoveren.
‘Op dit moment inzetten op het verzamelen, gebruiken en analyseren van data is hetzelfde als
tijdens een endemie roepen dat mensen gezonder moeten leven’
De huidige hype is dat er met data meer mogelijk is of zou zijn. Helaas laat men zich ook daarbij vooral leiden door trends zoals Blockchain en implementaties van de grote ondernemers uit de Anglo-Amerikaanse cultuur. Veelal is zichtbaar dat middelen en doelen door elkaar worden gehaald.
Iets concreter reagerend op de vraag, zou redenerend vanuit het perspectief van een willekeurige gemeente gezegd kunnen worden, dat nu vooral het functioneren van de jeugdhulp en het tekort op de jeugdzorg (grip krijgen) aandacht vraagt. Het oplossen van het probleem zal zoals wij op vele plaatsen zien, moeten gebeuren met IDI. Dat is, zo niet de oorzaak, op zijn minst onderdeel van het probleem. Op dit moment inzetten op het verzamelen, gebruiken en analyseren van data is hetzelfde als tijdens een uitbraak van een endemie roepen dat mensen gezonder moeten leven.
Stelling: Je moet als gemeente meer samenwerken met andere gemeenten en partijen
om optimaal te profiteren van de mogelijkheden die digitalisering biedt
Ben je het met bovenstaande stelling eens of juist niet?
Wat wij zien, is dat gemeenten vooral lippendiensten bewijzen aan de stelling dat samenwerken moet. Zij zijn veelal van mening dat samenwerken zou kunnen helpen bij het ontwikkelen van slagkracht. IDI-vraagstukken zijn vaak te groot (qua financiën, kennis, profileren, maar ook als partij naar leveranciers, etc.) voor individuele, zeker de kleinere, gemeenten. Samen maakt sterker. Bovendien is het leuker.
In de praktijk moet wel geleerd worden hoe te samenwerken. Daarom is het beter in het begin de samenwerking te beperken tot enkele gemeenten. Daarbij moet ‘leren samenwerken’ gezien worden als een stapsgewijs leerproces. Wat geldt voor gemeenten, geldt mutatis mutandis ook voor het aantal betrokken professionals en (keten)partners. Hoe meer betrokkenen, hoe meer afstemming nodig is.
‘Transparantie, vertrouwen en openheid zijn essentieel’
Wij suggereren daarbij dat betrokkenen geselecteerd moeten worden op ‘de mate van graag willen’ en dat hen vervolgens de ruimte wordt gegeven. In dit verband leven wij in een cultuur waarin een zeker gedrag dominant is. Het ‘voor elkaar’ krijgen van zaken, al dan niet door (leren) samenwerken, vraagt ook begrip van de cultuur waarbinnen de zaken ‘voor elkaar’ gekregen moeten worden. Draagvlak en achterban zijn essentieel. Daarbij zien wij overigens in toenemende mate burger(s), bedrij(f)(ven) en ketenpartner(s) een rol opeisen en spelen. Men dient in het oog te houden dat niemand precies weet wat wanneer werkt. Ook hierbij past een stapsgewijze action-learningaanpak, waarin tussenresultaten kunnen worden beoordeeld, en verbeterd. Transparantie, vertrouwen en openheid zijn daarbij essentieel.
Kun je 1 praktische tip delen waar gemeenten van kunnen meeprofiteren?
Eén keer ontwikkelen en 380 keer delen i.p.v. één keer ontwikkelen en 380 keer verkopen. Een leuke casus om de haalbaarheid van deze stelling te bewijzen is het initiatief van I4Sociaal. Dit initiatief zou kunnen uitgroeien tot I380Sociaal en daarmee tot een implementatie van ‘Common Ground’. Deze eerste versie is bedoeld voor het sociaal domein, een ander domein zou het fysiek domein met de ‘omgevingswet’ kunnen zijn.
Meer lezen?
Wil je meer lezen over de visie op digitalisering van GemCloud? Lees dan ook eens de voorgaande interviews: